NB Na twee keer de reis te hebben afgeblazen vanwege de coronacrisis in 2020 en 2021, hopen we de reis in 2022 uiteindelijk te kunnen gaan uitvoeren!
Eerder maakte Edwin Trommelen voor Battuta Reizen al een mooie reis langs de BAM-spoorlijn, en afgelopen jaar een eerste reis gewijd aan de Goelag Archipel. Die voerde naar Karelië (de Solovetski Eilanden en Belomorkanal) en Vologda en Perm. Dit jaar beginnen we de reis in Kazachstan, ooit ook natuurlijk Sovjet-Unie, en gaan dan via Tomsk en Novosibirsk naar het hele verre oosten van Siberië, naar de regio rond Magadan, berucht vanwege de zwaarste strafkampen die daar gevestigd waren.
Goelag. Je krijgt er de koude rillingen van. Goelag Archipel, de naam die Solzjenitsyn heeft gegeven aan de talrijke ‘werk- en heropvoedingskampen’ - als eilanden in de zee die Sovjet-Unie heette. Officieel staat Goelag, opgericht in 1930, voor Glavnoje Oepravlenije Lagerej, hetgeen Hoofd Bestuur van de Kampen betekent, bij Solzjenitsyn ook wel Hoofdirectoraat genoemd.
In 1960 werd de Goelag opgeheven en kwam het beheer van de resterende kampen onder verantwoordelijkheid van het Ministerie van Binnenlandse Zaken (MVD). De schattingen over het aantal mensen dat de Goelag bevolkte lopen uiteen: Anne Applebaum spreekt in haar standaardwerk over 18 miljoen gevangenen. Het Goelagmuseum in Moskou hanteert 20 miljoen. En dan laat je slachtoffers van de hongersnoden, van de dekoelakisering en gedeporteerde volkeren buiten beschouwing. Tel je die mee, loopt het richting de 30 miljoen.
Omdat het territorium van de Goelag net zo groot is als de Sovjet-Unie zelf, hebben we de Goelagreis in twee delen geknipt: bij de eerste reis lag de nadruk op Europees Rusland en op het ontstaan van de Goelag; dit tweede deel focust zich op Siberië en de steppe van Kazachstan en gaat cynisch gezegd over het ‘hoogtepunt’ van de Goelag in de latere jaren dertig.
Natuurlijk staan de reizen in het teken van Stalins strafkampen, in dat kader bezoeken we musea, woonhuizen, kampen en andere sporen die de Goelag heeft achtergelaten. Met een accent op de literatuur die de kampen indirect hebben voortgebracht. Maar onze interesse reikt verder dan alleen de Goelag: we staan open voor de moderne pracht en praal van Noersoeltan (Astana), de levendigheid van Tomsk, en een ander aspect van de Sovjetgeschiedenis met een bezoek aan Akademgorodok nabij Novosibirsk. Daarnaast zal er in de diverse steden ook gelegenheid zijn om er zelf op uit te gaan, en je eigen ervaringen op te doen.
Ga dus mee op onze duik in de duistere geschiedenis van de Sovjet-Unie….wie durft?