dag 1   Amsterdam - Irkoetsk 

De eerste vlucht brengt je naar Moskou waar je overstapt op de nachtvlucht naar Irkoetsk. Aan boord zal het dan al snel licht worden. Je komt 's ochtends vroeg - lokale tijd - aan in Irkoetsk. We verblijven in een centraal gelegen hotel.

dag 2   Irkoetsk 

In alle vroegte dus de aankomst. We gaan naar het hotel waar we nog een aantal uurtjes kunnen rusten. ’s Middags maken we met een gids een stadswandeling door deze oude Siberische handelsstad, het ‘Parijs van Siberië’, die eind negentiende eeuw zijn bloeitijd beleefde. We wandelen aan de oever van de rivier Angara, bezoeken de oude stad met zijn statige herenhuizen en fraaie houten huizen. Het belangrijkste monument in Irkoetsk is opgericht voor tsaar Aleksandr III, die het bevel gaf tot de bouw van de Trans Siberische Spoorlijn. Vlak bij het standbeeld bevindt zich het heemkundig museum, gewijd aan de oorspronkelijke bevolking van de regio, aan archeologie en aan de komst van de Russen naar de regio van Irkoetsk en het Bajkalmeer.

’s Avonds kun je gaan eten in een van de vele restaurants, er zijn diverse keukens in Irkoetsk vertegenwoordigd, zo behoort een Oezbeekse of Georgische maaltijd tot de mogelijkheden.

dag 3   Irkoetsk - Listvjanka

Deze ochtend vertrekken we naar Listvjanka. Naar schatting 95% van de toeristen die het Bajkal bezoeken doen dat in dit toeristenstadje, het is hier ’s zomers een drukte van belang. De autoweg naar Listvjanka stamt uit 1960, toen partijleider Nikita Chroesjtsjov Dwight Eisenhower zou ontmoeten in Irkoetsk. De Amerikaanse president had aangegeven graag het Bajkal te bezoeken, dus werd de weg in recordtempo aangelegd. De arrestatie van piloot Gary Powers wiens U2 spionagevliegtuig uit de lucht werd geschoten gooide roet in het eten. Het bezoek heeft nooit plaatsgevonden, wel kreeg Listvjanka veel publiciteit en vooral: de weg lag er. 

Voordat we Listvjanka binnenrijden bezoeken we het Openluchtmuseum Taltsy aan de rivier Angara, met fraaie oude houten Russische architectuur uit de tijd van de eerste kozakken. Ook is er een afdeling gewijd aan de Evenken, de autochtone rendiernomaden. 

Circa 15 kilometer voorbij het museum ontwaren we voor het eerst het Bajkalmeer, op de plek waar de Angara het meer uitstroomt - de enige plaats waar het ‘s winters niet dichtvriest... In Listvjanka kun je op de markt omoel en golomjanka eten en we gaan ook naar het limnologisch museum, limnologie is de wetenschapstak die zich met binnenwateren bezighoudt. Er staan grote aquaria, waarin onder andere twee nerpa’s - unieke zoetwaterzeehonden - rondzwemmen. Als we de pech hebben later op onze reis geen nerpa’s te zien (die kans bestaat), hebben we ze in ieder geval hier kunnen aanschouwen! 

We overnachten in een hotelletje in Listvjanka.

dag 4   Listvjanka, Bajkalrondweg, training hondensleeën

Vandaag staat een bezoek aan de zogenaamde Bajkalrondweg op het programma, die aan de zuidwestoever van het meer tussen de stations Port Bajkal en Sljoedjanka rijdt. Althans dat doet hij in de zomer, wanneer dit stuk van de oorspronkelijke Transsiberische spoorweg als toeristentrein wordt gebruikt.

's Winters rijdt hij helaas niet. Maar we maken er toch een leuk uitje van: we gaan er met een hovercraft naartoe, en bezoeken de lokale stations. Daarbij genieten we van het feeërieke landschap tussen rotsen en ijs van dit deel van de Bajkalkust. 

De Bajkalrondweg is 89 kilometer lang en telt maar liefst 39 tunnels. Toen er in 1956 er een betere verbinding tussen Irkoetsk en het Bajkal tot stand kwam, verloor de Bajkalrondweg zijn betekenis. Sindsdien rijdt er een enkel plaatselijk boemeltje en soms een speciaal gereserveerde trein over dit misschien wel fraaiste stuk van de (oude) Trans Siberische spoorlijn, een kandidaat voor Unesco’s Wereld Erfgoedlijst. Waar het Bajkal als geheel trouwens opstaat!

Na het middageten in Listvjanka gaan we oefenen met de hondenslee, voor de tocht van morgen. Het avondeten kunnen we bij ons hotel nuttigen of in het stadje.

Dag 5   Listvjanka - Tanchoj, per hondenslee

Na het ontbijt maken we de meest bijzondere tocht van deze reis: we steken het Bajkalmeer over per hondenslee. De afstand bedraagt 40 kilometer - einddoel is het dorpje Tanchoj. Uiteraard gaat er een ervaren hondensleeër mee - en onze karavaan wordt gevolgd door auto’s. Onderweg krijgen we een warme lunch geserveerd - op het ijs! Niet de hele reis gaat per hondenslee, het begin en eind doen we een stukje met gewoon vervoer. De tocht per hondenslee is redelijk pittig, maar goed te doen voor iedereen met een goede wandelconditie. Zorg wel dat je goede warme en winddichte kleding bij je hebt, maar dat geldt eigenlijk sowieso voor de hele reis.

In Tanchoj overnachten we in een guesthouse en krijgen aldaar het diner geserveerd.

Dag 6  Tanchoj - Posolskoje - Oelan Oede

Na het ontbijt maken we een uitstapje naar het bezoekerscentrum van het Biosfeerreservaat Bajkalski, een natuurreservaat opgericht in 1969. Zie voor meer informatie: https://nl.wikipedia.org/wiki/Biosfeerreservaat_Bajkalski.

Daarna stappen we in de bus en gaan op weg naar de hoofdstad van Boerjatië, Oelan Oede (Rode Poort). De rit van 230 kilometer zal zo’n vier uur in beslag nemen. Onderweg stoppen we in Posolskoje bij het Russisch Orthodoxe Spaso-Preobrazjenski Klooster, een mannenklooster uit 1641 - een van de oudste kloosters aan gene zijde van het Bajkal!

Tegen de avond bereiken we de hoofdstad. Ruim een kwart van de bevolking hier in Oelan Oede bestaat uit Boerjaten, die een aan het Mongools verwante taal spreken. Je hebt het idee echt in Azië te zijn! 

In Oelan Oede logeren we in een centraal gelegen hotel.

dag 7   Oelan Oede, Boeddhistisch klooster van Ivolginsk

Na het ontbijt maken we een stadswandeling, onder andere de autovrije winkelstraat zal worden bezocht, de orthodoxe kerk, en natuurlijk het centrale Sovjetplein, waar een sokkel staat met ’s werelds grootste Leninhoofd, van kin tot kruin meet de koperen kop bijna acht meter. Ook bezoeken we het museum van de Geschiedenis van Boerjatië.

Na het middageten maken we een ritje van ongeveer 40 kilometer naar het stadje Ivolginsk, waar zich het belangrijkste heiligdom van het boeddhisme in Boerjatië bevindt - de Ivolginski Datsan. Het complex stamt uit 1949, toen er na jaren van godsdienstonderdrukking weer wat lucht gekomen was, omdat Stalin in WO II de touwtjes wat had laten vieren. Deze datsan is de zetel van de Hambo-Lama, de belangrijkste lama van heel Rusland. De Dalai-Lama heeft het klooster tweemaal bezocht.

In de namiddag hebben we vrije tijd en kunnen we nog wat rondwandelen in Oelan Oede waar een ontspannen sfeer hangt. Misschien kun je de datsan op de Kale Berg bezoeken, van waaruit je een mooi zicht op de stad hebt.

dag 8   Oelan Oede - Oest-Bargoezin

Vandaag rijden we naar Oest-Bargoezin, een rit van zo’n 270 kilometer, waarvan de tweede helft ons langs het Bajkalmeer voert. De lunch nemen we onderweg tot ons. We rijden met minibussen of ze zogenaamde UAZ, Russische jeeps. Aan het einde van de middag komen we bij onze logeerplaats aan, een complex met houten gastenverblijven. Er is de mogelijkheid om van de banja gebruik te maken, het Russische badhuis waar men elkaar beslaat met takjes met berkenbladeren. Vanaf nu staat de reis in het teken van het verblijf in de ongerepte natuur.

dag 9   Oest-Bargoezin, Nationaal Park Zabajkalski

Vandaag gaan we met de auto het ijs op en maken een tocht die langs het schiereiland Heilige Neus voert (in het Russisch Svjatoj Nos - zou zijn afgeleid van het Boerjatisch, waar het ‘snuit van een steur’ betekent), langs de baai van Bargoezin, waar de gelijknamige rivier in het Bajkal uitmondt en uiteindelijk naar de Oesjkani Eilanden midden op het Bajkal, in de hoop daar nerpa’s te spotten. De nacht brengen we weer door in Oest-Bargoezin.

dag 10  Oest-Bargoezin - Davsja

Na het ontbijt maken we een excursie over het ijs bij Biosfeerreservaat Bargoezinski. Ook dit reservaat heeft een Wikipedia-pagina in het Nederlands: https://nl.wikipedia.org/wiki/Biosfeerreservaat_Bargoezinski. Vandaag gaan we ook ijsvissen! In de Chivyrkuisky baai. De nacht brengen we door bij particuliere onderkomens in het dorpje Davsja.

dag 11  Davsja, Biosfeerreservaat Bargoezinski 

Na het ontbijt bezoeken we het museum van het Biosfeerreservaat - hoofdzakelijk gewijd aan de flora en fauna van ‘Transbajkal’ (Russisch: Zabajkalje). Vervolgens maken we een wandeling naar een uitzichtpunt, waar zich een adembenemend panorama ontvouwt op de Oesjkani Eilanden, op Svjatoy Nos en op het reservaat zelf. Na de wandeling kunnen de liefhebbers van spa’s zich onderdompelen in de geothermische bronnen van Davsja.

dag 12  Davsja - Oest-Bargoezin

Na het ontbijt rijden we over het ijs van de Baai van Tsjivirkoei - de baai tussen Svjatoy Nos en het vasteland. We bezoeken er rotseilandjes – waarvan er zeven zijn in de baai - en spotten wellicht nogmaals nerpa’s. In de zogenaamde Slangenbaai (in het noordwesten van de Baai van Tsjivirkoei) zijn er geneeskrachtige bronnen - ook hier bestaat voor de diehards de mogelijkheid tot baden.

Aan de het eind van de dag rijden we weer naar Oest-Bargoezin - waar we overnachten in de ons reeds bekende houten huisjes.

dag 13   Oest-Bargoezin - Oelan Oede

Vandaag rijden we terug naar Oelan Oede. Onderweg stoppen we een of twee keer, terug in Oelan Oede hebben we vrije tijd.

dag 14   Oelan Oede - de oudgelovigen - nachttrein Irkoetsk

In de ochtend bezoeken we het Etnologisch Museum voor de Volkeren van Zabajkal. Er is aandacht voor de historische Hunnen - en natuurlijk ook voor de Evenken.

’s Middags dompelen we ons onder in het leven van de oudgelovigen: traditionele christenen die zich eind zeventiende eeuw hebben losgemaakt van de Russisch-Orthodoxe Kerk. De discussies gingen over details in de liturgie, de oudgelovigen wilden terug naar de oorsprong, terwijl patriarch Nikon wilde aansluiten bij de Byzantijnse traditie. Zo maken oudgelovigen maken het kruisteken met twee vingers, terwijl de Russisch Orthodoxen drie vingers gebruiken. Het schisma leidde tot vervolging van de oudgelovigen, waardoor ze tot op de dag van vandaag in de periferie van het Russische Rijk te vinden zijn. Ze kijken geen televisie, de mannen scheren zich niet, vrouwen dragen geen broek, enz. 

Om deze Semej te ontmoeten rijden we naar het dorp Tarbatagaj (50 kilometer ten oosten van Oelan Oede). Aldaar bezoeken we de kerk, gaan naar het oudgelovigenmuseum en genieten een traditionele maaltijd – wellicht met zelfgestookte drank. Ook treedt de folkloristische zanggroep voor ons op.

’s Avonds zijn we weer in Oelan Oede, onze laatste avond, alvorens we de terugreis aanvaarden. Die gaat per nachttrein naar Irkoetsk - wat is een reis in Rusland zonder nachttrein! Dit lijkt een mijl op zeven, maar vliegen vanaf Oelan Oede zou een heel vervelende overstap in Moskou inhouden, van vliegveld Domodedovo naar Sheremetovo, dwars door de stad, een overstap waar minimaal 7 uur voor wordt uitgetrokken. Dan is een nacht met de trein een stuk aangenamer, en de overstap in Moskou later ook veel gemakkelijker.

dag 15   Irkoetsk

In de ochtenduren keren we weer terug waar we begonnen zijn: in Irkoetsk. We nemen hier nog een dag de tijd om bij te komen en na te genieten van deze mooie reis, alvorens de terugreis definitief te aanvaarden.

dag 16   Irkoetsk - Amsterdam

In alle vroegte ’s ochtends naar het vliegveld voor de lange vlucht terug naar huis